Porcelanki, łodziki, sękacze, czaszołki, uchowce – to tylko niektóre nazwy muszli, które możemy znaleźć na plażach całego świata. Wypatrujemy ich w piachu lub kupujemy w ramach pamiątki z wakacji – zdobią biżuterię, ramki na zdjęcia, breloczki. Muszle w historii ludzkości pełniły jednak bardziej praktyczne funkcje. Tworzono z nich narzędzia (np. ostrza, naturalne lampy), instrumenty muzyczne i przedmioty użytku codziennego. Jak powstają muszelki na plażach i czy ich niewinne zbieranie może mieć negatywny wpływ na środowisko?
Skąd się biorą muszelki?
Muszla to w najprostszych słowach zewnętrzny szkielet mięczaków. Budują go dla siebie w celach ochronnych. Ten pancerz tworzą mozolnie z kryształków wapienia z soli morskiej i wody, stopniowo nadbudowując kolejne warstwy. Dopiero po śmierci żyjątka i jego rozkładzie możemy znaleźć puste muszelki na plażach. Muszle można podzielić na cztery główne typy, ze względu na sposób ich skręcenia: proste, lekko zagięte, zwinięte i te o niejednorodnym skręcie. A kto mieszka w muszelkach? Ostrygi, przegrzebki, sercówki, omułki, ślimaki i tysiące innych mięczaków. Po śmierci „właścicieli” najczęściej przebywają tam inne żyjątka: kraby, pająki, owady. Naukowcy nie są w stanie ustalić dokładnej ilości żyjących gatunków mięczaków na świecie – w przybliżeniu jest ich 130 tysięcy. Dlatego nie dziwi, że tak łatwo znaleźć muszle na plażach. Największą muszlę w naszym kraju można obejrzeć w Muzeum Minerałów w Kołobrzegu – waży nieco ponad 140 kilogramów i przybyła do nas z Indonezji.
Zagrożenie dla środowiska
Mało kto wie, że puste muszelki na plaży, które lubimy zbierać, mają duże znaczenie dla środowiska. Naukowcy z Uniwersytetu Floryda i Uniwersytetu Barcelony podjęli się wieloletnich badań na ten temat i w 2014 podzielili się wnioskami. Muszle na plażach są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania ekosystemu. Są miejscem, gdzie chronią się kraby pustelniki, małe rybki i inne mikroorganizmy, a gdy kruszą się na małe kawałki – stają się pożywieniem dla innych żyjątek. Co więcej, razem z wodorostami (które się do nich przyczepiają) zapobiegają niszczeniu plaży. Zbieractwo muszli w ogromnych ilościach na potrzeby komercyjne potęguje zagrożenie dla środowiska.
Muszle na plażach i na straganach
Będąc nad morzem, nie ma możliwości, aby przegapić akcesoria i ozdoby z tym naturalnym skarbem. Muszle są elementami ramek na zdjęcia, wazonów, bransoletek, świeczek, a nawet pocztówek. Najbardziej jednak cieszy, gdy samodzielnie znajdziemy piękny okaz, spacerując po plaży. Na polskim wybrzeżu najczęściej możemy spotkać sercówkę pospolitą, rogowca bałtyckiego oraz małgiew piaskołaz. Płaskie, podłużne, z promienistymi żeberkami i te gładkie, wielobarwne. W Internecie można znaleźć wiele porad, jak takie zebrane muszelki na plaży wyczyścić, zneutralizować ich zapach i zakonserwować, by dłużej cieszyły oko. Jednak wiedząc już, skąd się biorą muszelki na plaży i jaki mają wpływ na ekosystem, ograniczmy się do jednej sztuki, która wróci z nami do domu.
