Bardzo modna w ostatnim czasie dieta bezglutenowa nie jest uniwersalną dietą dla wszystkich. Dieta bezglutenowa jest natomiast sposobem leczenia osób chorych na celiakię (chorobę trzewną). Jej istotą jest uszkodzenie kosmków jelitowych i zmniejszenia powierzchni wchłaniania jelit po spożyciu produktów, które są źródłem glutenu. Jego spożycie u osoby chorej na celiakię przyczynia się do produkcji przeciwciał, uszkadzających jelita.
Jakie produkty zawierają gluten?
Najczęściej pojawiające się pytanie wśród osób szukających informacji, na temat tego co jeść, to oczywiście: „jakie produkty zawierają gluten?”. Gluten to frakcja białka, naturalnie występująca w zbożach – życie, jęczmieniu i pszenicy (a także wszelkich odmianach np. pszenżycie i orkiszu) oraz wszelkich przetworach z wymienionych zbóż (np. mąka, makarony, pieczywo, pierogi, naleśniki, krokiety). Gluten może również znaleźć się w produktach spożywczych, które nie są kojarzone jako „zbożowe”. Przykładem mogą być przetwory mięsne (pasztety, parówki, wędliny), żywność garmażeryjna i wysoko przetworzona, landrynki, a nawet leki. W przemyśle spożywczym jest doceniany za świetne właściwości technologiczne. Odpowiada za elastyczność, spoistość, ciągliwość i konsystencję wyrobów piekarniczych i cukierniczych (np. chleb, ciasta, bułki).
Dlatego osoby z chorobą trzewną, które obowiązuje dieta bezglutenowa powinny uważnie czytać etykiety. Obecnie wiele produktów bezglutenowych jest oznaczonych znakiem „przekreślonego kłosa”. Jego obecność oznacza, że dany artykuł spożywczy jest przebadany pod kątem zawartości glutenu.
Wykaz jakie produkty zawierają gluten / są bezglutenowe, informacje na temat chorób glutenozależnych, spis polskich producentów z licencją na znak „Przekreślonego Kłosa oraz listę restauracji z kuchnią bezglutenową można znaleźć na stronie: https://celiakia.pl.
Dieta bezglutenowa – co jeść?
Pomimo powszechności stosowania glutenu w przemyśle spożywczym, na rynku dostępny jest cały asortyment żywności, która go nie zawiera. Dotyczy to zarówno zbóż i „pseudozbóż” (gryka, ryż, proso, kukurydza, maniok i owies) oraz produktów spożywczych (np. owoce, warzywa, nasiona roślin strączkowych, orzechy, nasiona), które naturalnie nie są jego źródłem, produktów, jak i żywności produkowanej specjalnie dla osób chorych na celiakię. Uwaga – te ostatnie niestety nie zawsze są zdrowym wyborem!
Dotyczy to np. chlebów bezglutenowych, które są wysoko przetworzone, zawierają niewielkie ilości błonnika pokarmowego i mają długi skład. Dlatego dobrym rozwiązaniem jest pieczenie chleba w domu (np. z kaszy gryczanej niepalonej), pieczenie ciast na bazie mąki kukurydzianej czy robienie pysznych deserów (np. na bazie tapioki). Dzięki temu będziemy mieć pewność co do składu naszych dań.
Czy owies zawiera gluten?
Owies naturalnie nie zawiera glutenu, ale tradycyjne płatki owsiane mogą być nim zanieczyszczone, ponieważ znajdują się na jednej linii produkcyjnej ze zbożami, które są jego źródłem. Dlatego osoby na diecie bezglutenowej powinny wybierać płatki owsiane oznaczone znakiem przekreślonego kłosa.
Smaczna i różnorodna dieta bezglutenowa – co jeść?
Dieta bezglutenowa wcale nie oznacza jedzenia ziemniaków, ryżu i kukurydzy od rana do wieczora. Pamiętaj, że nadal masz szeroki wybór produktów, które możesz jeść: warzywa, owoce, nabiał (najlepiej o naturalnym smaku, dla pewności czytaj skład), jaja, mięso, ryby, nasiona roślin strączkowych, oliwy, oleje, orzechy, nasiona i zboża bezglutenowe.
Im bardziej uważnie będziesz czytać etykiety i sprawdzać, jakie produkty zawierają gluten oraz jaki dokładnie jest skład produktu (by unikać produktów wysoce przetworzonych) tym większe korzyści dla Twojego zdrowia.
